تاریخچه پد تای

تصور کنید غذایی که امروز نماد آشپزی یک ملت و ستاره بی‌چون‌وچرای رستوران‌های آن در سراسر جهان است، در واقع یک اختراع سیاسی مدرن باشد. داستانی که نه در آشپزخانه‌های باستانی، بلکه در راهروهای قدرت و در بحبوحه یک کارزار ملی‌گرایانه برای ساختن هویتی جدید شکل گرفت. این، داستان واقعی و شگفت‌انگیز پَد تای (Pad Thai) است؛ غذایی که فراتر از طعم بی‌نظیرش، روایتی از تاریخ، اقتصاد و غرور ملی تایلند را در خود جای داده است. قبل از اینکه به فکر پختن آن بیفتید، بیایید با هم به تایلند دهه ۱۹۳۰ سفر کنیم و ببینیم این بشقاب جادویی چگونه متولد شد.

پد تای چیست؟ هویت یک طعم جهانی

برای کسی که با آن آشنا نیست، پد تای یک غذای خوش رنگ و لعاب و در عین حال پیچیده به نظر می‌رسد. این غذا در اصل، نودل برنج سرخ‌شده (Stir-fried rice noodle) است که با ترکیبی جادویی از طعم‌های ترش، شیرین، شور و اومامی (Umami) جان می‌گیرد. معمولاً با میگو یا توفو، جوانه ماش، پیازچه و بادام زمینی خرد شده سرو می‌شود و یک قاچ لیموترش در کنار آن، امضای نهایی این اثر هنری است. اما پد تای فقط یک غذا نیست، بلکه نمادی از تعادل است. تعادل طعم‌ها، بافت‌ها و فرهنگ‌ها در یک بشقاب غذا!

ریشه‌ها و سرآغاز پد تای؛ وقتی یک نخست‌وزیر آشپزی می‌کند!

برخلاف تصور بسیاری، پد تای یک غذای باستانی با قدمت چند صد ساله نیست. داستان تولد آن به کمتر از یک قرن پیش، در دوران نخست‌وزیری فیلد مارشال پلک پیبونسونگکرام (Plaek Phibunsongkhram) در اواخر دهه ۱۹۳۰ و اوایل دهه ۱۹۴۰ بازمی‌گردد. در آن زمان، کشور که به تازگی نام خود را از “سیام” به “تایلند” تغییر داده بود، با چالش‌های بزرگی روبرو بود؛ از ساختن یک هویت ملی یکپارچه تا مشکلات اقتصادی.

نخست‌وزیر پیبونسونگکرام یک کمپین بزرگ ملی‌گرایانه را با هدف مدرن‌سازی و غربی‌زدایی تایلند آغاز کرد. بخشی از این برنامه، ترویج یک “غذای ملی” بود که سه هدف اصلی را دنبال می‌کرد:

1. کاهش مصرف داخلی برنج: تایلند یکی از بزرگترین صادرکنندگان برنج بود. با تشویق مردم به خوردن نودل برنج به جای برنج پخته، دولت می‌توانست مازاد برنج بیشتری را برای صادرات و کسب درآمد ارزی ذخیره کند.
2. ارتقای بهداشت عمومی: ترویج پخت‌وپز سریع در تابه‌های داغ، راهی برای بهبود سلامت جامعه و دور کردن مردم از غذاهای غیربهداشتی و خام بود.
3. تقویت هویت ملی: در آن زمان، بسیاری از غذاهای نودلی در تایلند ریشه چینی داشتند. دولت با ایجاد و ترویج “پد تای” یا “نودل سرخ‌شده به سبک تایلندی”، به دنبال معرفی یک غذای کاملاً تایلندی و متمایز بود.

به این ترتیب، یک دستور پخت جدید خلق و به شدت در سراسر کشور تبلیغ شد. دولت حتی دستور پخت آن را بین مردم پخش کرد و فروشندگان خیابانی را به فروش آن تشویق نمود. پد تای به سرعت به نمادی از مدرنیته و غرور ملی تبدیل شد.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی؛ فراتر از یک وعده غذایی

امروزه، پد تای قلب تپنده فرهنگ غذای خیابانی تایلند است. صدای به هم خوردن کفگیر در تابه داغ، عطر سس تمر هندی و بادام زمینی بوداده که در خیابان‌های شلوغ بانکوک می‌پیچد، بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه سفر به این کشور است.

• غذای مردم: پد تای یک غذای دموکراتیک است. از گاری‌های ساده خیابانی تا رستوران‌های لوکس، همه آن را سرو می‌کنند. این غذا هم یک وعده ناهار سریع برای کارمندان است و هم یک شام دلپذیر برای خانواده‌ها.
• نماد مهمان‌نوازی: برای بسیاری از تایلندی‌ها، پد تای اولین غذایی است که به یک مهمان خارجی معرفی می‌کنند. این غذا دروازه‌ای برای ورود به دنیای پیچیده و هیجان‌انگیز آشپزی تایلندی است.
• احساس نوستالژی: این غذا حسی از گرما، صمیمیت و تعلق را برمی‌انگیزد و بسیاری از تایلندی‌های مقیم خارج، آن را پلی به سوی خاطرات وطن می‌دانند.

سفر جهانی و تکامل؛ چگونه پد تای دنیا را فتح کرد؟

سفر جهانی پد تای در نیمه دوم قرن بیستم و با رشد صنعت گردشگری تایلند آغاز شد. گردشگرانی که به تایلند سفر می‌کردند، عاشق طعم این غذای خیابانی ارزان و خوشمزه می‌شدند و با خود خاطره آن را به خانه می‌بردند.

همزمان، مهاجران تایلندی که در سراسر جهان رستوران‌های خود را افتتاح می‌کردند، پد تای را به عنوان غذای اصلی منوی خود معرفی کردند. سادگی نسبی و طعم جذاب آن باعث شد تا به سرعت در فرهنگ‌های مختلف پذیرفته شود. البته این غذا در سفر خود دستخوش تغییراتی نیز شد. برای مثال، در بسیاری از کشورهای غربی، سس پد تای شیرین‌تر و با سس کچاپ تهیه می‌شود تا با ذائقه محلی سازگارتر باشد، در حالی که نسخه اصیل تایلندی تعادل پیچیده‌تری از طعم‌ها دارد.

نتیجه‌گیری؛ داستان ادامه دارد!

پد تای بسیار فراتر از یک بشقاب نودل است. این غذا یک سند زنده از تاریخ معاصر تایلند است؛ داستانی از یک ملت که تصمیم گرفت هویت خود را در یک تابه داغ بازآفرینی کند. از یک پروژه سیاسی برای وحدت ملی تا تبدیل شدن به یک سفیر فرهنگی که در تمام قاره‌ها شناخته شده است، سفر پد تای نشان می‌دهد که غذا چگونه می‌تواند تاریخ، فرهنگ و هویت یک مردم را روایت کند.

حالا که داستان شنیدنی و پرماجرای پد تای را می‌دانید و با روح آن آشنا شده‌اید، آیا برای خلق این شاهکار در آشپزخانه خودتان هیجان‌زده نیستید؟ تصور کنید عطر سس تمر هندی و صدای سرخ شدن نودل‌ها در خانه شما بپیچد! برای درست کردن این غذای تایلندی می‌توانید دستور پخت پد تای را در بخش بپزیم مشاهده کنید.

سوالات متداول