تاریخچه اسپرینگ رول

تصور کنید دو رول اشتها‌آور پیش روی شما قرار دارد. یکی طلایی، برشته و داغ که با هر گاز، صدای خرد شدنش شما را به وجد می‌آورد. دیگری شفاف، نرم و خنک که طراوت سبزیجات تازه از پس پوسته نازکش پیداست. هر دو را «اسپرینگ رول» می‌نامند، اما این دو، قهرمانان دو داستان کاملاً متفاوت از دو فرهنگ غنی هستند. این مقاله داستان سفر پرماجرای اسپرینگ رول است؛ سفری که از جشن‌های باستانی چین آغاز می‌شود و به سواحل گرم و مرطوب ویتنام می‌رسد تا نشان دهد چگونه یک ایده ساده، یعنی پیچیدن مواد غذایی در یک لایه نازک، به نمادی از دو فلسفه آشپزی متفاوت تبدیل شد.

چیستی و هویت؛ اسپرینگ رول چیست؟

در ساده‌ترین تعریف، اسپرینگ رول یک پیش‌غذا یا وعده غذایی سبک آسیایی شامل سبزیجات و گاهی گوشت است که در یک پوسته نازک پیچیده و سرو می‌شود. اما این تعریف ساده، دنیایی از تفاوت‌ها را پنهان می‌کند. این غذا عمدتاً در دو سبک اصلی در جهان شهرت دارد؛ نسخه چینی (Chūnjuǎn) که معمولاً سرخ‌شده، گرم و ترد است و نسخه ویتنامی (Gỏi cuốn) که تازه، سرد و نرم سرو می‌شود و گاهی به آن «سامر رول» یا «رول تابستانی» نیز می‌گویند.

ریشه‌ها و سرآغاز؛ دو داستان تولد متفاوت

چین؛ لقمه‌ای برای پیشواز بهار

داستان اسپرینگ رول در چین به هزاران سال پیش، در دوران سلسله جین (۲۶۵ تا ۴۲۰ میلادی) بازمی‌گردد. با فرا رسیدن بهار، مردم از سبزیجات تازه فصل که پس از یک زمستان طولانی دوباره جوانه زده بودند، پنکیک‌های نازکی درست می‌کردند و آن‌ها را با این سبزیجات پر می‌کردند. این خوراک که «بشقاب بهاری» نام داشت، راهی برای جشن گرفتن پایان زمستان و استقبال از فصل نو بود.

با گذشت زمان، این پنکیک‌ها به شکل رول درآمدند و سرخ کردن آن‌ها برای افزایش ماندگاری و طعم، رواج پیدا کرد. در دوران سلسله‌های تانگ و سونگ، این رول‌های طلایی و استوانه‌ای شکل، به دلیل شباهتشان به شمش‌های طلا، به نمادی از ثروت و خوشبختی در جشن‌های سال نو چینی (که به آن جشن بهار نیز می‌گویند) تبدیل شدند. خوردن اسپرینگ رول در این جشن، آرزویی برای کامیابی مالی در سال جدید بود.

ویتنام؛ پاسخی به گرمای استوایی

در سوی دیگر، در آب‌وهوای گرم و مرطوب ویتنام، داستانی متفاوت شکل گرفت. رول ویتنامی یا Gỏi cuốn، محصول خلاقیت آشپزی جنوب این کشور است. در این منطقه، غذاهای سنگین و سرخ‌شده جای خود را به طعم‌های تازه، گیاهان معطر و غذاهای سبک می‌دهند.

به جای خمیر گندم که نیاز به سرخ شدن دارد، ویتنامی‌ها از «کاغذ برنج» (Bánh tráng) استفاده کردند. این ورقه‌های نازک و خشک با خیسانده شدن در آب، نرم و شفاف می‌شوند و نیازی به پختن ندارند. درون این پوسته لطیف، ترکیبی هنرمندانه از سبزیجات تازه (مانند کاهو، گشنیز، نعناع)، نودل برنج، میگوی آب‌پز و گوشت قرار می‌گیرد. نتیجه، یک غذای خنک، سالم و سرشار از طعم‌های زنده است که کاملاً با اقلیم ویتنام هماهنگی دارد.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی؛ فراتر از یک غذا

اسپرینگ رول در هر دو فرهنگ، نقشی فراتر از یک وعده غذایی ساده ایفا می‌کند:

• در چین: اسپرینگ رول غذای جشن، امید و دورهمی است. پیچیدن رول‌ها اغلب یک فعالیت خانوادگی در آستانه سال نو است و هر لقمه ترد آن، یادآور آرزوی رفاه و شروعی دوباره است. این غذا نماد غرور ملی و سنت‌های کهن به شمار می‌آید.
• در ویتنام: Gỏi cuốn نماد تعادل، طراوت و صمیمیت است. این غذا نشان‌دهنده فلسفه آشپزی ویتنامی است که بر هماهنگی طعم‌های شیرین، ترش، شور و تند تأکید دارد. اغلب، مواد اولیه روی میز چیده می‌شوند و هر فرد رول خود را می‌پیچد که این خود، تجربه‌ای اجتماعی و دوستانه خلق می‌کند. این غذا حس سبکی، سلامتی و ارتباط با طبیعت را به ارمغان می‌آورد.

سفر جهانی و تکامل؛ از آسیا تا قلب جهان

موج مهاجرت از چین و ویتنام در قرن بیستم، اسپرینگ رول را به سراسر جهان معرفی کرد. این غذای ساده و خوشمزه به سرعت به یکی از محبوب‌ترین آیتم‌های منوی رستوران‌های آسیایی در اروپا و آمریکا تبدیل شد.

• نسخه چینی به عنوان یک فینگرفود کلاسیک در مهمانی‌ها و یک پیش‌غذای آشنا در رستوران‌های چینی جای خود را باز کرد.
• نسخه ویتنامی با افزایش آگاهی جهانی نسبت به غذای سالم، به عنوان یک گزینه سبک، بدون گلوتن (در صورت استفاده از کاغذ برنج خالص) و سرشار از مواد مغذی، محبوبیت فوق‌العاده‌ای کسب کرد.

این سفر جهانی باعث شد تا اسپرینگ رول با فرهنگ‌های دیگر نیز ترکیب شود و نسخه‌های جدیدی از آن متولد گردد؛ مانند «لومپیا» در فیلیپین و اندونزی یا رول‌هایی با محتویات خلاقانه مانند آووکادو، پنیر یا حتی میوه‌های استوایی در آشپزی مدرن.

جدول مقایسه؛ دو قهرمان در یک نگاه

نتیجه‌گیری

داستان اسپرینگ رول، داستان سازگاری و هویت فرهنگی است. این غذا به ما نشان می‌دهد که چگونه یک مفهوم واحد می‌تواند در دو بستر فرهنگی متفاوت، به دو شکل کاملاً متمایز تکامل یابد. یکی نماد جشنی باستانی و آرزوی کامیابی و دیگری نماد طراوت و سبکی زندگی در آب‌وهوای گرمسیری. اسپرینگ رول، چه در نسخه ترد و طلایی چینی و چه در نسخه تازه و شفاف ویتنامی، بیش از یک غذاست؛ این یک تجربه فرهنگی است که داستانی از تاریخ، جغرافیا و فلسفه یک ملت را در هر لقمه روایت می‌کند.

حالا که با داستان شگفت‌انگیز و دوگانه اسپرینگ رول آشنا شدید و تفاوت‌های جذاب این دو فرهنگ را لمس کردید، آیا برای خلق این شاهکار در آشپزخانه خود هیجان‌زده نیستید؟ چه هوس یک رول ترد و طلایی کرده باشید و چه یک لقمه تازه و سالم، ما شما را تنها نمی‌گذاریم! برای دیدن طرز تهیه اسپرینگ رول چینی و ویتنامی، می‌توانید به مقاله طرز تهیه اسپرینگ رول مراجعه کنید.

سوالات متداول