تاریخچه کاپ‌کیک

کلمه «فنجان» (Cup) در نام این شیرینی کوچک و دوست‌داشتنی دقیقاً چه می‌کند؟ آیا صرفاً به اندازه آن اشاره دارد یا داستانی عمیق‌تر درباره یک انقلاب بی‌صدا در آشپزخانه‌های قرن هجدهم آمریکا پنهان کرده است؟ تاریخچه کاپ‌کیک فقط داستان یک دسر نیست؛ این روایت جذاب خلاقیت، سادگی و تبدیل شدن یک راه‌حل هوشمندانه به یک پدیده فرهنگی جهانی است. سفری که از یک آشپزخانه بدون ترازو شروع شد و به ویترین‌های شیک‌ترین شیرینی‌فروشی‌های پاریس و نیویورک رسید.

چیستی و هویت؛ فراتر از یک کیک کوچک

کاپ‌کیک (Cupcake) در ساده‌ترین تعریف، یک کیک کوچک و تک‌نفره است. یک کیک اسفنجی که به جای پخت در یک قالب بزرگ و مشترک، در قالب‌های کاغذی، فویلی یا سیلیکونی کوچک (یا در گذشته‌های دور، در فنجان‌های چای‌خوری واقعی) پخته می‌شود. این دسر معمولاً با لایه‌ای سخاوتمندانه از فراستینگ (کرم روی کیک)، خامه یا تزئینات دیگر پوشانده می‌شود و هویت اصلی آن در «فردی بودن» و «سادگی سرو» آن نهفته است.

ریشه‌ها و سرآغاز؛ دو روایت برای یک نام

داستان تولد کاپ‌کیک به اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم در ایالات متحده بازمی‌گردد. در آن زمان، واژه «کاپ‌کیک» دو معنای کاملاً متفاوت اما مرتبط داشت که هر دو به نوآوری در آشپزی آن دوران اشاره می‌کنند:

۱. کیک‌هایی که در فنجان پخته می‌شدند:

اولین اشاره مکتوب به چیزی شبیه کاپ‌کیک در کتاب آشپزی «آشپزی آمریکایی» (American Cookery) اثر آملیا سیمونز در سال ۱۷۹۶ دیده شد. او در دستوری، از «کیک سبکی که در فنجان‌های کوچک پخته می‌شود» نام برد. در آن زمان، قالب‌های مافین امروزی وجود نداشتند و استفاده از فنجان‌های چای‌خوری سفالی یا ظروف کوچک مقاوم در برابر حرارت (Ramekins) یک روش رایج بود. این کار زمان پخت را به شدت کاهش می‌داد و از سوختن کیک در فرهای هیزمی غیرقابل کنترل آن دوران جلوگیری می‌کرد.

۲. کیک‌هایی که با فنجان اندازه‌گیری می‌شدند:

این نظریه، انقلابی‌تر است. قبل از رواج ترازوهای آشپزخانه، اندازه‌گیری مواد اولیه کاری دشوار و غیردقیق بود. در اوایل قرن نوزدهم، دستورهایی به نام «کیک‌های عددی» (Number Cakes) یا «کیک‌های پوند» (Pound Cakes) رایج شدند که اندازه‌گیری را به جای وزن، بر اساس حجم (با استفاده از فنجان) انجام می‌دادند.

مشهورترینِ این دستورها، «کیک ۱-۲-۳-۴» بود:

• یک فنجان کره
• دو فنجان شکر
• سه فنجان آرد
• چهار عدد تخم‌مرغ

این روش اندازه‌گیری آنقدر کارآمد و ساده بود که به «کیک فنجانی» یا “Cup Cake” شهرت یافت. نام «کاپ‌کیک» رسماً در سال ۱۸۲۸ در کتاب آشپزی الیزا لزلی با عنوان «هفتاد و پنج دستور برای شیرینی، کیک و دسر» ثبت شد و به دسری اشاره داشت که هم مواد اولیه‌اش با فنجان اندازه‌گیری می‌شد و هم در فنجان پخته می‌شد.

اهمیت فرهنگی و اجتماعی؛ از جشن تولد کودکانه تا نماد مد

کاپ‌کیک خیلی سریع از یک راه‌حل فنی در آشپزخانه فراتر رفت و به بخشی از بافت فرهنگی، به‌ویژه در آمریکا، تبدیل شد.

• فردیت و سادگی: بزرگترین جذابیت کاپ‌کیک، تک‌نفره بودن آن است. دیگر نیازی به بریدن کیک، تقسیم کردن و استفاده از بشقاب و چنگال نبود. این ویژگی، کاپ‌کیک را به ستاره جشن تولد کودکان، فروش‌های خیریه شیرینی در مدارس (Bake Sales) و دورهمی‌های غیررسمی تبدیل کرد.
• بوم نقاشی کوچک: سطح کوچک هر کاپ‌کیک، مانند یک بوم نقاشی برای خلاقیت عمل کرد. تزئین کاپ‌کیک‌ها به یک فعالیت سرگرم‌کننده خانوادگی تبدیل شد.
• طعم نوستالژی: برای نسل‌ها، کاپ‌کیک طعم کودکی، سادگی و جشن‌های بی‌تکلف را تداعی می‌کرد.

سفر جهانی و تکامل؛ انفجار کاپ‌کیک در قرن ۲۱

اگرچه کاپ‌کیک برای دهه‌ها یک شیرینی محبوب خانگی بود، اما سفر جهانی و تبدیل شدن آن به یک «دسر لوکس» داستانی متاخرتر دارد.

دهه ۱۹۵۰: با رواج قالب‌های مافین و کپسول‌های کاغذی، پخت کاپ‌کیک بسیار ساده‌تر شد. شرکت‌هایی مانند “Hostess” شروع به تولید انبوه کاپ‌کیک‌های بسته‌بندی شده کردند که به نمادی از فرهنگ غذایی آماده آمریکا بدل گشت.

انفجار دهه ۲۰۰۰: نقطه عطف کاپ‌کیک در اوایل دهه ۲۰۰۰ رقم خورد. حضور کوتاه اما تأثیرگذار کاپ‌کیک‌های شیرینی‌فروشی معروف “Magnolia Bakery” در سریال محبوب “Sex and the City” (سکس و شهر)، ناگهان کاپ‌کیک را از یک دسر کودکانه به یک «اکسسوری مد روز» برای بزرگسالان تبدیل کرد.

این اتفاق، جرقه‌ای برای «جنون کاپ‌کیک» (Cupcake Craze) در سراسر جهان بود. شیرینی‌فروشی‌های تخصصی کاپ‌کیک (Cupcakeries) در همه‌جا افتتاح شدند و کاپ‌کیک‌ها از طعم‌های ساده وانیلی و شکلاتی به آثار هنری پیچیده با طعم‌های عجیب و غریب (مانند اسطوخودوس و عسل یا بیکن و افرا) تکامل یافتند.

در جدول زیر، سیر تحول کاپ‌کیک را مشاهده می‌کنید:

نتیجه‌گیری

کاپ‌کیک، این دسر کوچک و فریبنده، سفری طولانی را از یک ضرورت فنی در آشپزخانه‌های قرن هجدهم آمریکا طی کرده است. چیزی که به عنوان یک روش هوشمندانه برای اندازه‌گیری بدون ترازو و پخت سریع در فنجان آغاز شد، به نمادی از جشن‌های کودکانه، نوستالژی و در نهایت، به یک پدیده شیک و جهانی تبدیل گشت. تاریخچه کاپ‌کیک به ما نشان می‌دهد که چگونه خلاقیت در سادگی می‌تواند فرهنگی را شکل دهد و یک دسر ساده را به یک بوم جهانی برای طعم و هنر تبدیل کند.

حالا که داستان شیرین و غافلگیرکننده تاریخچه کاپ‌کیک را می‌دانید و با هویت فرهنگی آن از دیروز تا امروز آشنا شدید، آیا وسوسه نشده‌اید که خودتان دست به کار شوید و این بوم‌های کوچک و خوشمزه را خلق کنید؟

خبر خوب این است که لازم نیست برای چشیدن این تاریخچه شیرین به نیویورک سفر کنید! ما در بخش «بپزیم» گوفومگ، یک دستور پخت کامل، قدم به قدم و امتحان‌شده برای کاپ‌کیک‌های عالی و پف‌کرده آماده کرده‌ایم.

سوالات متداول